Εξάρθρημα – Αστάθεια Επιγονατίδας

Η εξάρθρωση της επιγονατίδας προκαλείται συνήθως από τραυματικό τραυματισμό ή από
την άσκηση υπερβολικής πίεσης στην άρθρωση του γόνατος. Ο τραυματισμός είναι πιο
συχνός στις γυναίκες και είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τραυματισμούς που
υφίστανται οι αθλητές.

Ο τραυματισμός (εξάρθρημα) μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα ενός ή συνδυασμού των
παρακάτω:

• Άμεση πλήξη στο γόνατο. Όταν η άρθρωση του γόνατος συγκρούεται με άλλο άτομο
  ή αντικείμενο με μεγάλη δύναμη, το τραύμα στην άρθρωση μπορεί να προκαλέσει
  εξάρθρημα της επιγονατίδας.
• Υπερβολική πίεση από την κίνηση σε άθλημα. Όταν ένας αθλητής κινείται με
  υψηλές ταχύτητες προς μία κατεύθυνση και πρέπει να αλλάξει γρήγορα κατεύθυνση
  με το πόδι του/της σταθερό, η άρθρωση του γόνατος δέχεται μεγάλη πίεση. Σε
  περιπτώσεις που η πίεση είναι πολύ μεγάλη, η επιγονατίδα μπορεί να εξαρθρωθεί.
•  Γυναικείο φύλο. Οι γυναίκες έχει αποδειχθεί ότι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για
  εξάρθρημα της επιγονατίδας από τους άνδρες. Πιστεύεται ότι αυτός ο κίνδυνος
  μπορεί να οφείλεται στο ότι οι γυναίκες τείνουν να έχουν φαρδύτερους γοφούς, με
  αποτέλεσμα τα οστά των μηρών να τείνουν προς τα μέσα και να ενώνονται με το
  γόνατο σε μεγαλύτερη γωνία.
• Αδύναμοι μύες των ποδιών. Άτομα που έχουν αδύναμους μύες στα πόδια ή
  ανισορροπία στη δύναμη των αντίστοιχων ποδιών τους μπορεί να ασκήσουν έκτοπη
  πίεση στην άρθρωση του γόνατος, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξαρθρήματος της
  επιγονατίδας.
• Ύψος. Οι αθλητές που είναι εξαιρετικά ψηλοί μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο για
  εξάρθρημα της επιγονατίδας.
• Αναπτυξιακές ανωμαλίες – διαταραχές. Μη ευθυγραμμισμένη ή υψηλή επιγονατίδα
  (patella alta). Εάν η επιγονατίδα ενός αθλητή δεν είναι ευθυγραμμισμένη ή είναι
  τοποθετημένη ψηλά στην μηριαία αύλακα, αυτό το άτομο, έχει αυξημένο κίνδυνο να
  υποστεί ένα εξάρθρημα επιγονατίδας.
• Προηγούμενος τραυματισμός. Έχοντας κάποιος υποστεί προηγουμένως εξάρθρημα
  επιγονατίδας ή άλλο τραυματισμό που έχει αποδυναμώσει την άρθρωση του γόνατος
  έχει αυξημένη πιθανότητα να υποστεί νέο εξάρθρημα της επιγονατίδας.
• Υπερβολικό βάρος. Τα άτομα που είναι σημαντικά υπέρβαρα ή παχύσαρκα είναι πιο
  πιθανό να υποστούν εξάρθρημα της επιγονατίδας και ένα τέτοιο εξάρθρημα μπορεί
  να συμβεί ακόμη και χωρίς την παρουσία σοβαρού τραυματισμού ή υπερβολικής
  δύναμης. Σε αυτό που είναι γνωστό ως εξάρθρημα επιγονατίδας χαμηλής ταχύτητας,
  το γόνατο κατακλύζεται από το βάρος της μεταφοράς του σώματος και η επιγονατίδα
  εξαρθρώνεται.
  Ενώ πολλοί τύποι τραυματισμών στο γόνατο είναι αναπόφευκτοι, είναι δυνατό να μειωθεί
  κάπως ο κίνδυνος, μέσω ενός συνδυασμού διατήρησης ενός υγιούς σωματικού βάρους,
  χρήσης προστατευτικού εξοπλισμού και αποφυγής καταστάσεων υψηλού κινδύνου για
  τραυματισμό.

Τα συμπτώματα του εξαρθρήματος της επιγονατίδας ποικίλλουν ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο συνέβη ο τραυματισμός καθώς και τη σοβαρότητα της βλάβης στην άρθρωση του γόνατος ή/και εάν υπάρχουν και άλλοι τραυματισμοί στο γόνατο.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι δυνατό για έναν αθλητή να ξαναρχίσει αμέσως την αθλητική δραστηριότητα.
Σε άλλους, ο πόνος και η περιορισμένη κινητικότητα θα είναι εμφανής.
Τα κύρια συμπτώματα του εξαρθρήματος της επιγονατίδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Απώλεια κινητικότητας. Εάν η επιγονατίδα εξαρθρωθεί στο εξωτερικό του γόνατος,
  το πόδι μπορεί να κολλήσει σε θέση κάμψης, καθιστώντας επώδυνη και δύσκολη αν
  όχι αδύνατη την κίνηση του γόνατος.
• Ασταθές γόνατο. Όταν ασκείται πίεση στο προσβεβλημένο πόδι, το γόνατο μπορεί
  να υποχωρήσει και να μην μπορεί να υποστηρίξει το σωματικό του βάρος.
• Επανατοποθέτηση της επιγονατίδας. Σε μέτρια και κυρίως σοβαρά εξαρθρήματα, η
  επιγονατίδα όχι μόνο θα απομακρυνθεί από την άρθρωση του γόνατος αλλά θα
  επανατοποθετηθεί πλήρως στο εξωτερικό πλάι του ποδιού.
• Μια υπερκινητική επιγονατίδα. Σε περιπτώσεις όπου η επιγονατίδα δεν έχει
  απομακρυνθεί από το μπροστινό μέρος του γόνατος αλλά έχει εξαρθρωθεί, κάποιος
  είναι δυνατόν να μπορεί να μετακινήσει την επιγονατίδα γύρω από το μπροστινό
  μέρος της άρθρωσης του γόνατος σε ένα εκτεταμένο εύρος κίνησης. Ή ο πάσχων
  μπορεί απλώς να αισθάνεται την επιγονατίδα του εκτός θέσης/ή μη ευθυγραμμισμένη.
  Μια υπερκινητική επιγονατίδα αναφέρεται μερικές φορές ως ατημέλητο γόνατο.
• Πόνος κατά την ορθοστασία. Το εξάρθρημα της επιγονατίδας μπορεί να προκαλέσει
  οξύ πόνο στο μπροστινό μέρος του γόνατος όταν ένα άτομο προσπαθεί να σταθεί ή να
  ασκήσει πίεση στην άρθρωση του γόνατος. Με τον καιρό, ο πόνος στην επιγονατίδα
  θα αμβλυνθεί, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα ενδεικτικό της επούλωσης του
  τραυματισμού.
• Τοπική ευαισθησία. Η επιγονατίδα συνήθως είναι επώδυνη στο άγγιγμα.
• Μώλωπες. Μώλωπες μπορεί να εμφανιστούν πάνω και γύρω από το μπροστινό
  μέρος της επιγονατίδας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης, ιδιαίτερα εάν ο
  τραυματισμός προκλήθηκε από άμεση πρόσκρουση ή αμβλεία δύναμη.

Οίδημα. Οίδημα της επιγονατίδας, γνωστό και ως «υγρό στο γόνατο», μπορεί να
εμφανιστεί όταν παγιδευτεί υγρό γύρω από την επιγονατίδα μετά από οξύ
τραυματισμό. Αυτό το πρήξιμο μπορεί να συμβάλει στην αδυναμία ενός αθλητή να
κινήσει ή να τεντώσει το πόδι του.

Συνήθη συμπτώματα της αστάθειας της επιγονατίδας είναι τα κάτωθι:
Ο πάσχων από αστάθεια επιγονατίδας μπορεί να παρουσιάσει πόνο, οίδημα, δυσκαμψία,
δυσκολία στο περπάτημα στο προσβεβλημένο άκρο ή/και αναπήδηση, εμπλοκή ή αίσθημα
κλειδώματος στο γόνατο. Τέλος, μπορεί επίσης να υπάρχει μια αξιοσημείωτη παραμόρφωση στο προσβεβλημένο γόνατο.
Οι περισσότεροι ασθενείς νιώθουν το αίσθημα ότι η επιγονατίδα έχει μετατοπιστεί ή
μετακινηθεί από τη θέση της. Συνήθως, η επιγονατίδα θα επανέλθει από μόνη της, αλλά μερικές φορές θα χρειαστεί να επανατοποθετηθεί στη θέση της στα επείγοντα περιστατικά κάποιου νοσοκομείου. Με χρόνια υπεξαρθρήματα της επιγονατίδας, ο πόνος μπορεί να είναι λιγότερο έντονος από ό,τι σε έναν οξύ τραυματισμό. Οι ασθενείς μπορεί να παραπονιούνται για πόνο κάτω από την επιγονατίδα, ειδικά με δραστηριότητες που περιλαμβάνουν βαθιά κάμψη του γόνατος.

Ενώ τα ακραία εξαρθρήματα της επιγονατίδας μπορεί να είναι ορατά με γυμνό μάτι, οι ορθοπαιδικοί χρησιμοποιούν μια ολοκληρωμένη διαγνωστική διαδικασία για να προσδιορίσουν την παρουσία και τη σοβαρότητα μιας εξαρθρωμένης επιγονατίδας.

Αυτή η διαδικασία πιθανότατα θα περιλαμβάνει μια διεξοδική συζήτηση του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς, καθώς και μια φυσική εξέταση και τη χρήση τεχνικών διαγνωστικής απεικόνισης.

Ιστορικό του ασθενούς
Προκειμένου να προσδιοριστεί η πιθανότητα ότι ο τραυματισμός είναι εξάρθρημα της
επιγονατίδας, ο γιατρός θα κάνει μερικές ή όλες από τις ακόλουθες ερωτήσεις:

• Υπήρξαν τραυματισμοί στο γόνατο στο παρελθόν;
• Αυτή η επιγονατίδα έχει εξαρθρωθεί στο παρελθόν; Πόσο πρόσφατα; Πόσο
  πρόσφατα ολοκληρώθηκε η θεραπεία για αυτόν τον τραυματισμό;
• Ήταν ο πόνος οξύς αμέσως μετά τον τραυματισμό; Ο πόνος έγινε αντιληπτός μόνο με
  την πάροδο του χρόνου;
• Είναι ο πόνος κυμαινόμενος, οξύς ή ανυπόφορος; Πού συγκεντρώνεται ο πόνος; Ο
  πόνος επιδεινώνεται με το άγγιγμα;
• Ο πόνος είναι σταθερός ή ανακουφίζεται καθόλου με την ανάπαυση;

Είναι δυνατόν να σηκώσει κάποιο βάρος το γόνατο;
Κατά τη συζήτηση του ιστορικού του ασθενούς, ένας γιατρός πιθανότατα θα ξεκινήσει μια φυσική εξέταση. Η ταυτόχρονη διεξαγωγή αυτών των δύο διαδικασιών θα επιτρέψει στον γιατρό να κάνει σχετικές ερωτήσεις καθώς εμφανίζονται τα φυσικά σημεία του
τραυματισμού.

Κλινική εξέταση

Η εξέταση θα επικεντρωθεί στον προσδιορισμό:

• Για το αν η επιγονατίδα έχει μετακινηθεί στο πλάι, είτε προς τα έξω είτε προς τα μέσα
  του γόνατος.
• Εάν υπάρχει οίδημα από εσωτερική βλάβη.
• Εάν υπάρχουν μώλωπες από άμεσο τραύμα.
• Για το αν ο αθλητής μπορεί να εκτείνει πλήρως το πόδι είτε όχι.
  Η φυσική εξέταση θα είναι επίσης καθοριστική για τον προσδιορισμό του εάν σημειώθηκαν ή όχι άλλοι τραυματισμοί στο γόνατο τη στιγμή της πιθανής εξάρθρωσης.

Απεικόνιση
Η απεικόνιση θα παίξει μεγάλο ρόλο στη διάγνωση του εξαρθρήματος της επιγονατίδας,
στον προσδιορισμό της σοβαρότητας του τραυματισμού και στην ανάπτυξη ενός σχεδίου
θεραπείας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο κοινές μέθοδοι απεικόνισης:
Μαγνητική Τομογραφία (MRI). Αυτός ο τύπος απεικόνισης λειτουργεί ανακλώντας
μαγνητικά κύματα από την πληγείσα περιοχή, δημιουργώντας μια εικόνα των ιστών που την περιβάλλουν. Εάν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι μπορεί να υπήρξε βλάβη σε σύνδεσμο, τένοντα ή χόνδρο μέσα στο γόνατο κατά τη διάρκεια της εξάρθρωσης, τότε πιθανότατα θα ζητηθεί μια μαγνητική τομογραφία.
Ακτινογραφία. Αυτός ο τύπος απεικόνισης επιτρέπει στον γιατρό να αποκτήσει μια σαφή
εικόνα της οστικής δομής της άρθρωσης του γόνατος. Σε σοβαρά εξαρθρήματα, το οίδημα
μπορεί να είναι τόσο έντονο που η επιγονατίδα δεν μπορεί να εντοπιστεί χωρίς ακτινογραφία.
Μια ακτινογραφία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να προσδιοριστεί εάν υπήρξε κάποιο σπάσιμο ή κάταγμα που υπέστη η επιγονατίδα κατά τη διάρκεια του εξαρθρήματος.

Ακτινογραφία εξαρθρήματος επιγονατίδας

Η θεραπεία ενός εξαρθρήματος επιγονατίδας, ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα του
τραυματισμού. Για παράδειγμα, οι επιγονατίδες ορισμένων ατόμων μπορεί να αναταχθούν
πριν φτάσουν στο νοσοκομείο, ενώ άλλοι θα παραμείνουν πολύ εκτός θέσης μέχρι να
βοηθηθούν από έναν γιατρό.

Η συντριπτική πλειονότητα των εξαρθρημάτων επιγονατίδας μπορεί να αντιμετωπιστεί μη
χειρουργικά, αν και σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις μπορεί να απαιτούν χειρουργική
επέμβαση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα επιχειρηθούν πολλές μη χειρουργικές επιλογές θεραπείας πριν από την επιλογή της χειρουργικής επέμβασης για την επανευθυγράμμιση της επιγονατίδας. Οι συνήθεις μη χειρουργικές θεραπείες για το εξάρθρημα επιγονατίδας μπορεί να περιλαμβάνουν:
Φάρμακα για τον πόνο. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιμπουπροφαίνη ή η ναπροξένη μπορεί να συνιστώνται ή να συνταγογραφούνται για την αντιμετώπιση τόσο του πόνου όσο και της φλεγμονής.

Τα αναλγητικά (όπως η ακεταμινοφαίνη), τα παυσίπονα που δεν έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν για την
ανακούφιση του έντονου πόνου.
RICE. Ως θεραπεία πρώτης γραμμής στον τραυματισμό, ο πάσχων θα πρέπει να ξεκουράσει, να βάλει πάγο, να επιδέσει και να τοποθετήσει σε ανάρροπη θέση το γόνατό του/της.
Ανάταξη. Μερικές φορές η επιγονατίδα θα επιστρέψει στη θέση της μόνη της κατά την
κίνηση του γόνατος. Εάν δεν έχει συμβεί αυτό, ο ορθοπαιδικός θα προσπαθήσει να μετακινήσει την επιγονατίδα χειροκίνητα ενώ το πόδι τεντώνεται σταδιακά μέχρι την πλήρη έκταση.
Παρακέντηση. Εάν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υγρού στην άρθρωση του γόνατος, ο
ορθοπαιδικός μπορεί να παρακεντήσει την άρθρωση χρησιμοποιώντας μια σύριγγα για να
αφαιρέσει αυτό το υγρό. Εάν ο τραυματισμός περιλαμβάνει ανοιχτό τραύμα, τότε το υγρό
μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για καλλιέργειες για να ανιχνευθεί μια πιθανότητα μόλυνσης.
Ακινητοποίηση. Προκειμένου να αποφευχθεί η εκ νέου εξάρθρωση ή ο τραυματισμός της επιγονατίδας, το πόδι του πάσχοντα πρέπει να τοποθετηθεί σε γύψο ή νάρθηκα ακινητοποίησης για κάποιο χρονικό διάστημα.
Πατερίτσες. Ο πάσχων μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει πατερίτσες για να μειώσει την
πίεση στην άρθρωση του γόνατος και την επιγονατίδα
Φυσικοθεραπεία. Μια σειρά διατάσεων και ασκήσεων μπορεί να συστηθεί για μια
προκαθορισμένη περίοδο μετά τη θεραπεία, προκειμένου να ενισχυθεί η μυϊκή ισχύς γύρω
από την επιγονατίδα και την άρθρωση του γόνατος στο σύνολό της.
Κηδεμόνες. Ο ορθοπαιδικός μπορεί να συμβουλεύσει έναν ασθενή να φοράει
προστατευτικούς κηδεμόνες στο γόνατο όταν συμμετέχει σε κάποιον αθλητικό αγώνα.
Σε περιπτώσεις σοβαρού εξαρθρήματος, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για να επανατοποθετηθεί η επιγονατίδα στη θέση της ή να επισκευαστεί τυχόν κατεστραμμένος χόνδρος, σύνδεσμος ή τένοντας στην άρθρωση του γόνατος.

Σε περίπτωση που ένα εξάρθρημα επιγονατίδας είναι ιδιαίτερα σοβαρό ή που μπορεί να έχει προκαλέσει βλάβη στους γύρω συνδέσμους, τένοντες ή χόνδρους, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την επανευθυγράμμιση της επιγονατίδας ή/και την αποκατάσταση άλλων δομών.

Οι συνήθεις χειρουργικές επεμβάσεις για την αστάθεια της επιγονατίδας περιλαμβάνουν:

• Αρθροσκοπική χειρουργική. Αυτό το είδος χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνει
  την εισαγωγή μιας μικρής κάμερας στην άρθρωση του γόνατος και τη χρήση μιας
  προβαλλόμενης εικόνας για να προσδιοριστεί ποια βλάβη έχει προκληθεί στο γόνατο
  από το εξάρθρημα και ακολουθεί η συνδεσμική επιδιόρθωση του προβλήματος.
• Επανορθωτική χειρουργική. Αυτός ο τύπος διαδικασίας πραγματοποιείται συνήθως
  αφού έχει ήδη πραγματοποιηθεί αρθροσκοπική χειρουργική επέμβαση. Μπορεί να
  περιλαμβάνει την αφαίρεση ή την επιδιόρθωση κατεστραμμένου χόνδρου,
  μετατόπιση οστών (οστεοτομίες) για την ευθυγράμμιση της επιγονατίδας ή
  αποκατάσταση κατεστραμμένων συνδέσμων και τενόντων.

Αποκατάσταση Έσω Επιγονατιδομηριαίου Συνδέσμου

Μετατόπιση Κνημιαίου Κυρτώματος

Οι χειρουργικές επεμβάσεις ακολουθούνται συνήθως από ένα σχήμα φυσικοθεραπείας για
την ενίσχυση της άρθρωσης του γόνατος και των γύρω μυών, πριν από την επιστροφή στη συνήθη δραστηριότητα ή/και σε αθλητικούς αγώνες. Η έκταση αυτής της θεραπείας θα εξαρτηθεί από την υγεία του ασθενούς, τη σοβαρότητα του τραυματισμού και τη θεραπευτική μέθοδο επιλογής.